Teman-teman mohon koreksinya ya jika saya salah mengerti cerita Serat Dharmagandul dan Babad Tanah Jawa ya?
??
Saya dapat cerita SERAT DHARMAGANDUL dari
http://pupuklangka.byethost22.com/2009/08/serat-dharma-gandhul/. Ini link dari teman baik saya. Setelah membaca saya mendapatkan data bahwa:
1. Serat Dharma Gandul menceritakan tentang penyebaran agama Islam dan bagaimana proses peralihan agama Buddha menjadi agama Islam di Jawa (pusat cerita di Jawa Timur dan Jawa Tengah, yaitu pada masa kerajaan Majapahit pada pemerintahan Raden Brawijaya V. Hal ini terlihat dalam kalimat berikut:
“Ing sawijining dina Darmagandhul matur marang Kalamwadi mangkene “Mau-maune kêpriye dene wong Jawa kok banjur padha ninggal agama Buddha salin agama Islam?”
Wangsulane Ki Kalamwadi: “Aku dhewe iya ora pati ngrêti, nanging aku wis tau dikandhani guruku, ing mangka guruku kuwi iya kêna dipracaya, nyaritakake purwane wong Jawa padha ninggal agama Buddha banjur salin agama Rasul”.
2. Agama Islam disebarkan oleh para Sunan. Jelas mereka tidak suka dengan kepercayaan local yang ada dan juga agama Buddha. Hal ini ditunjukkan pada saat Sunan Bonang berkomentar tentang adanya patung-patung dari batu sebagai berikut:
“Mulane rêca iki tak-rusak, supaya aja dipundhi-pundhi dening wong akeh, aja tansah disajeni dikutugi, yen wong muji brahala iku jênênge kapir kupur lair batine kêsasar.”
3. Penyebaran agam Islam dengan menggunakan jalur politik juga bahkan perang pun menjadi hal yang bisa saja dilakukan atas nama penyebaran agama. Sebagai contohnya, seorang Sunan bilang kepada anak Prabu Brawijaya yang bernama Babah Patah/Raden Patah yang tinggal di Demak untuk melawan bapaknya karena bapaknya beragama Buddha. Kutipannya seperti ini:
“Sanadyan mungsuh bapa lan ratu, ora ana alane, amarga iku wong kapir, ngrusak kapir Buddha kawak:
4. Setelah perang melawan Majapahit, kehancuran terhadap literature Buddhis juga terjadi. Selain itu, banyak orang yang juga memeluk agama Islam karena dengan memeluk agama Islam mendapat berbagai kemudahan, seperti bebas pajak. Kutipannya seperti ini:
“Sawise buku-buku pathokan agama Buddha diobongi, amarga mundhak ngrêribêdi agama Rasul, sanadyan buku kang padha disimpêni dening para wadya, iya dipundhut banjur diobongi, nalika sabêdhahe Majapahit, sapa kang durung gêlêm nganggo agama Islam banjur dijarah rajah, mula wong-wong ing kono padha wêdi marang wisesaning Ratu. Dene wong-wong kang wis padha gêlêm salin agama Rasul, banjur padha diganjar pangkat utawa bumi sarta ora padha nyangga pajêg, mulane wong-wong ing Majapahit banjur padha ngrasuk agama Islam, amarga padha melik ganjaran”
5 Agama Buddha dalam Serat Dharma gandul dipahami sebagai agama yang menyembah dewa. Coba lihat di bawah ini:
“Saka panimbange Darmagandhul, kabeh iku iya bênêr, sênêngan salah siji êndi kang disênêngi, diantêpi salah siji aja nganti luput. Yen kang dipangan woh wit kayu Budi, agamane Buddha budi, panyêbute marang Dewa; manawa mangan woh wit kawruh, pênyêbute marang Kangjêng Nabi ‘Isa, agamane srani, yen sênêng mangan woh wit kayu Kuldi, agamane Islam, sambate marang nabi panutan; iya iku Gusti Kangjêng Nabi Rasul; dene yen dhêmên Godhong Kawruh Godhong Budi, panêmbahe marang Pikkong, sarta manut sarake Sisingbing lan Sicim; salah sijine aja nganti luput”.
Dalam kitab BABAD TANAH JAWA di
http://ki-demang.com/index.php?option=com_content&view=article&id=730:06-karajan-melayu&catid=90:isi-babad-tanah-jawi&Itemid=712, ada beberapa informasi bahwa:
1. Kerajaan Mataram Hindu/Buddha
(disebutkan disini bahwa ajaran Indhu (Hindu) berbeda dengan ajaran Buddha. Dan di tulisan ini juga telah diketahui bahwa ada Buddha Sakyamuni atau Buddha Gotama di India pada sekitar tahun 500 BC). Lalu bagaimana pertikaian antara penganut agama Buddha dan Hindu di India juga dilaporkan. Namun di Jawa dua agama ini dapat hidup rukun ditandai dengan adanya pembangaunan candi-candi yang bercorak Hindu-Buddha yang dibangun pada masa Mataram Hindu/Buddha. Kutipannya sebagai berikut:
“Sabakdané tahun 928 ora ana katrangan apa apa ing bab kaanané karajan Mataram.
Kang kacarita banjur ing Tanah Jawa Wétan. Ayaké baé karajan Mataram mau rusak déning panjebluge gunung Merapi (Merbabu), déné wongé kang akèh padha ngungsi mangétan.
Ing abad 17 karajan Mataram banjur madeg manèh, gedhé lan panguwasané irib iriban karo karajan Mataram kuna.
Agamané wong Indhu sing padha ngejawa rupa rupa. Ana ing tanah wutah getihe dhéwé ing kunané wong Indhu ngèdhep marang Brahma, Wisnu lan Syiwah, iya iku kang kaaranan Trimurti. Kejaba saka iku uga nembah marang déwa akèh liya liyané, kayata: Ganésya, putrané Bethari Durga.
Manut piwulangé agama Indhu pamérangé manungsa dadi patang golongan, yaiku:
- para Brahmana (bangsa pandhita)
- para Satriya (bangsa luhur)
- para Wesya (bangsa kriya)
- para Syudra (bangsa wong cilik)
Piwulangé agama lan padatané wong Indhu kaemot ing layang kang misuwur, jenengé Wedha.
Kira kira 500 tahun sadurungé wiwitané tahun kr****n, ing tanah Indhu ana sawijining darah luhur peparab Syakya Muni, Gautama utawa Budha.
Mungguh piwulangé gèsèh banget karo agamané wong Indhu mau.
Resi Budha ninggal marang kadonyan, asesirik lan mulang muruk marang wong.
Kajaba ora nembah dewa dewa, piwulangé: sarèhné wong iku mungguhing kamanungsané padha baé, dadiné ora kena dipérang patang golongan.
Para Brahmana Indhu mesthi baé ora seneng pikire, mulané kerep ana pasulayan gedhé.
Ana ing tanah Indhu wong Budha mau banjur peperangan karo wong agama Indhu.
Wusana bangsa Budha kalah lan banjur ngili menyang Ceylon sisih kidul, Indu Buri, Thibet, Cina, Jepang.
Mungguh wong agama Indhu iku pangèdêpé ora padha. Ana sing banget olèhe memundhi marang Syiwah yaiku para Syiwaiet (ing Tanah Jawa Tengah); ana sing banget pangèdêpé marang Wisynu, yaiku para Wisynuiet (ing Tanah Jawa Kulon).
Kajaba saka iku uga akèh wong agama Budha, nanging ana ing Tanah Jawa agama agama iku bisa rukun, malah sok dicampur baé.
Petilasané agama Indhu mau saikiné akèh banget, kayata:
- Candhi candhi ing plato Dieng (Syiwah), iku bokmenawa yasané
ratu darah Sanjaya.
- Candhi ing Kalasan ana titi mangsané tahun 778, ayaké iki
candhi tuwa dhéwé (Budha), yasané ratu darah Syailendra.
- Candhi Budha kang misuwur dhéwé, yaiku Barabudhur lan
Mendut.
- Candhi Prambanan (Syiwah). Ing sacedhaké Prambanan ana
candhi campuran Budha lan Syiwah.”
2. Permulaan agama Islam
(Setelah berakhirnya Mataram Hindu/Buddha di Jawa Tengah berkembanglah kerajaan Hindu/Buddha di Jawa Timur. Majapahit adalah kerajaan yang paling besar.
Di sini ada laporan mengenai kapan masuknya agama Islam ke Jawa. Lalu informasi bahwa Raden Patah menyerang Ayahnya di Majapahit, Raja Brawijaya V, seperti yang diceritakan di Serat Dharma Gandul). Saya kutip sedikit seperti di bawah ini:
Wiwitané ing Tanah Jawa ana agama Islam ing antarané tahun 1400 - 1425.
Bareng kuwasané karaton Majapait saya suwé saya suda, para bupati ing pasisir rumangsa gedhé panguwasané, wani nglakoni sakarep karep.
Para bupati mau lumrahè wis padha Islam wiwit tumapaking abad kaping 16 (tahun 1500 - 1525),
Jalaran saka iku kerep baé perang karo para raja agama Indhu kang manggon ing tengahing Tanah Jawa.
Miturut carita: Sang Prabu Kertawijaya ing Majapait iku wis tau krama karo putri saka ing Cempa (tanah Indhiya Buri).
Putri mau kapernah ibu alit karo Radèn Rahmat utawa Sunan Ngampel (sacedhaké Surabaya).
Sunan Ngampel kagungan putra kakung siji, asma Sunan Bonang, lan putra putri siji, asma Nyai Gedhé Malaka.
Nyai Gedhé Malaka iku marasepuhé Radèn Patah utawa Panémbahan Jimbun, yaiku kang sinebut: Sultan Demak kang kapisan.
Sunan Ngampel lan Sunan Bonang iku dadi panunggalané para wali.
Para wali mau kang misuwur: Sunan Giri (sakidul Gresik), ana ing kono yasa kedhaton lan mesjid; Ki Pandan Arang (ing Semarang) lan Sunan Kali Jaga (ing Demak).
Ing tahun 1458 ing Demak wis ana mesjid becik.
3. Permulaan Penjajahan oleh Belanda
(memang sih, bangsa Indonesia tidak hanya dijajah oleh bangsa Belanda. Di Babad Tanah Jawa dalam situs ini juga diceritakan banyak penjajahan oleh negara lain seperti portugis dan spanyol. Termasuk juga bagaimana praktik monopoli dagang oleh VOC dan praktik cultuurstelsel ada di sini juga. Disini saya hanya mengutip satu, yaitu bukti kedatangan Belanda.
Kedatangan Cornelis de Houtman
“Ing tanggal 2 April tahun 1595 padha mancal saka dharatan, lakuné ana ing dalan ngrekasa banget, nanging tanggal 23 Juni 1596 kelakon tumeka ing Banten”.
Kedatangan Yacob Van Neck
“Nalika tahun 1598 ana prau Walanda manèh teka ing Banten, kang manggedhéni Yacob van Neck”.
Terus informasi-informasi lain yang ada di Babad Tanah Jawa adalah bahwa kerajaan-kerajaan di Jawa pada umumnya bercorak Islam pada masa penjajahan. Bagaimana pertumbuhan dan perkembangan Mataram Islam juga ada di sini. Bagaimana kehidupan ajaran Buddha di Jawa pada saat ini ya?
KEMBALI KE PERTANYAAN SAYA DALAM TOPIK INI. SAYA MEMBUAT HIPOTHESIS BAHWA AGAMA BUDDHA MENGALAMI MATI SURI SETELAH MASA KERAJAAN-KERAJAAN YANG BERCORAK BUDDHA BERAKHIR DAN BERLANGSUNG MASA PENJAJAHAN. MATI YA TIDAK DAN HIDUP YA TIDAK. KALAUPUN HIDUP YA BERCAMPUR DENGAN BERBAGAI LOCAL INDIGENOUS ATAU KEPERCAYAAN2 LOKAL YANG ADA . BENARKAH?
ATAU ADA TAWARAN HIPOTHESIS YANG LEBIH BAIK.
SAYA TUNGGU...................